De huisvesting van geiten
De tijd dat een geit gehuisvest werd in een regenton is voorbij. Tegenwoordig zijn er mogelijkheden en ideeën genoeg voor het onderdak bieden aan uw geiten. Voordat men besluit tot de aan- schaf van geiten is het belangrijk te kijken welke mogelijkheden er aanwezig zijn tot het bouwen van een stal of het verbouwen van bijvoorbeeld een schuurtje of kippenhok.
Een geit verlangt geen paleis om in te wonen, als hun behuizing maar ’s winters warm, goed geventileerd en niet tochtig is. Daarnaast moet het groot genoeg zijn zodat een geit er zich goed in kan bewegen. Vooral voor geiten die de hele tijd binnen worden gehouden, is het vanzelfsprekend ze een ruime stal aan te bieden.
Wat voor een stal men nodig heeft voor geiten is verschillend. De Nederlandse Landgeit of Veluwse geit kan beter tegen kou dan bijvoorbeeld de Anglo Nubische geit. Het is makkelijk om te kijken of je de te bouwen stal of schuurtje zo kan inrichten dat de geiten als ze dat willen naar buiten kunnen en zodoende zelf kunnen bepalen wanneer ze weer naar binnen gaan. Houdt u altijd rekening met de rangorde van de dieren. De meest dominante geit zal bij regen in de deuropening gaan staan, vaak durft daar geen andere geit langs. Aan te bevelen is om als dat mogelijk is een overkapping te maken zodat alle dieren droog kunnen staan.
Ook dient men rekening te houden met het doel van het geiten houden. Als dat alleen voor het plezier is dan is een makkelijke, eenvoudige stalling genoeg. Wil men gaan fokken en de geitenstapel wordt uitgebreid met een bok, dan moet daar een goede huisvesting voor geboden worden.Voor een bok is het het mooist dat hij een eigen schuurtje/ iglo of verrijdbaar huisje heeft met uitloop naar buiten en het zicht op de geiten. Informeer eens bij uw gemeente naar afgedankte schafthuisjes. Het kan per gemeente verschillend zijn maar meestal mogen deze zonder probleem geplaatst worden in de wei, zolang het maar verrijdbaar blijft. Besluit men om de geiten te gaan melken dan komen er qua huisvesting heel wat meer dingen bij kijken. Zo moet je beschikken over een aparte melkstal met opslag voor de melk. Gaat men nog een stap verder en verwerkt men de melk zelf dan is een goed melklokaal met kaasbereiding onontbeerlijk evenals de opslag voor het rijpen van de kaas.
Wat is er allemaal mogelijk?
Het mooiste is als men een stenen schuurtje tot zijn beschikking heeft. Vaak is daar wel het één en ander van te maken. Mocht er ge
en bestaand gebouwtje staan dan is het tegenwoordig goed mogelijk een geprefabriceerde houten schuur te kopen die in een mum van tijd opgezet kan worden. Deze kan dan naar wens ingedeeld worden. Ook kan men ervoor kiezen een schuurtje te bouwen dat deels uit een stenen muurtje bestaat met daarop een houten betimmering van bijv. verduurzaamd hout. Het feit dat er een stenen muurtje aan ten grondslag ligt maakt dat het houtwerk minder bevattelijk is voor rot.
Meestal bevatten oude schuurtjes nog golfplaten (asbest) of gegolfd plaatijzer. Op zich is daar niets mis mee maar u moet dan wel rekening houden met de sterke temperatuurschommelingen in het schuurtje. Dat kan variëren van zeer koud tot bijzonder heet. Mocht men toch een andere dakbedekking willen dan asbest, neem dan de nodige voorzorgsmaatregelen om het asbest te verwijderen. Er zijn gemeentes en/of landbouworganisaties die op gezette tijden een inzameling houden voor asbest. Men verpakt dan het asbest zeer goed in folie, dit uiteraard met bescherming van een mondkapje en gesloten kleding, en levert het af bij desbetreffende inzameling.
Zoekt u pannen voor uw geitenhuisje, kijk dan eens bij een sloop. Zij hebben vaak, dikwijls mooie oude, pannen in de verkoop. Er moet genoeg licht naar binnen kunnen. Aan te bevelen is om ramen te plaatsen die opengezet kunnen worden of kantelbaar zijn zodat er wanneer nodig frisse lucht naar binnen kan. Ook is het mogelijk om gebruik te maken van staldeuren waarvan de bovenste helft kan worden opengezet.
Over de indeling van een schuurtje kun je verschillend denken. Sommige geitenhouders huisvesten de ge
iten in aparte boxen, anderen zien de geiten liever bij elkaar in een grote ruimte. Het is wel aan te raden om verschillende ruimtes te creëren binnen het schuurtje. Gedacht moet worden aan een ruimte als plek om het voer neer te zetten. Hooi daar in tegen kan bijvoorbeeld op een verlaagd zoldertje opgeborgen worden. Dek het krachtvoer goed af door het bijvoorbeeld in een ton te plaatsen. Dit trekt minder ongedierte aan. Mocht er bovendien een keer een geit uitbreken dan kan het zich niet te goed doen aan het krachtvoer, met alle gevolgen van dien.
Ook is het fijn om een aparte ruimte te hebben voor het aflammeren. Als de lammeren enkele dagen oud zijn en goed bij de moeder drinken kunnen ze weer bij het koppel gevoegd worden.
De vloer
Men kan ervoor kiezen de vloer uit aarde met daarop stro te laten bestaan, wat het meest natuurlijk is. Dit wordt wel een warm bed genoemd. Geiten verlangen echter regelmatig een bed van vers stro om warm te blijven terwijl het stro het grootste deel van de urine moet absorberen. De vloer moet echter wel zo zijn dat een teveel aan vocht gemakkelijk kan worden afgevoerd. De kwaliteit van de mest uit zo’n stal wordt als superieur beschouwd, dit vanwege het hoge stikstofgehalte.
Een betonnen vloer heeft echter de voorkeur. Dit is beter schoon te houden. Let wel op bij het storten van het beton dat het vocht afloopt richting een afwateringsputje of goot. Dit kan een smalle gleuf zijn in het beton wat uitmondt in een putje wat afgedekt is met een rooster. Op deze manier zal de stalvloer schoon en droog blijven en bovendien makkelijk schoon te maken zijn. Er moet buiten het hok een vaste plaats zijn voor de mest. Offici- eel moet dit op een harde omrande ondergrond liggen met een afvoerputje waar het overtollige vocht heen kan lopen.
Interieur
Zoals al eerder vermeld is moeten de geiten, vooral als ze permanent binnen gehuisvest worden, voldoende bewegingsvrij
heid hebben. Een loopstal met aparte boxen waarin de geiten zich kunnen terugtrekken is het meest ideale. Gezien de hiërarchie die onderling heerst in een koppel geiten is het aan te bevelen om ze apart te voeren. Dan weet u zeker dat iedere geit krijgt wat haar toekomt. Daarvoor kan men verschillende emmers gebruiken die men in een stalen beugel hangt. Het meest ideale is een voerhek waarbij de geit buiten het hok gevoederd wordt. Ook met het hooi is dat een uitkomst. Het voorkomt dat de geit happen hooi mee naar binnen trekt en verknoeid. Geiten zijn wat hooi betreft geduchte knoeiers. Ook mogelijk is het om een ruif te maken met een dubbel rooster. De geit moet dan eest met de kop door de spijlen en kan dan pas bij het hooi komen. Ook is het mogelijk om onder de ruif een vangbak te maken zodat het geknoeide hooi hierin valt. Plaats hier dan ook spijlen overheen anders gaan ze met de poten in de bak staan en wordt het hooi alsnog onsmakelijk. Plaats een ruif nooit te laag. De kans is aanwezig dat men van boven af probeert het hooi uit de ruif te halen. Het is zeker aan te bevelen de ruif van boven dan ook af te sluiten met een klep.
Als ideale maten voor de mazen van een ruif worden genoemd de volgende afmetingen: 4 x 4 cm. Maakt men een ruif met alleen maar spijlen dan moet er tussen de spijlen ook een ruimte zijn van 4 cm. Een ruif kan langwerpig zijn en over twee hokken geplaatst worden. Doch ook de ronde vorm komt voor. Deze ronde vorm is in het midden voorzien van een kegel waarlangs het hooi kan afglijden.
Watervoorziening
Ook de watervoorziening moet zodanig geplaatst worden dat als er lammeren geboren worden in het hok zij daar niet in kunnen verdrinken. Emmers kan men ook heel goed in een beugel plaatsen op minimaal 30 cm. hoogte, al naar gelang de geiten soort. Ook wordt zo het water minder snel bevuild.
Om de geiten een plezier te doen plaatst men op een centrale plek een oude bezem of borstel om lekker tegenaan te kunnen schuren. Jonge dieren vermaken zich prima op een kist die op zijn kant is gelegd zodat er plek is om te liggen en te spelen.
Ventilatie
Een hoge luchtvochtigheid en een grote concentratie ammoniak- gassen zijn schadelijk voor de gezondheid van uw geit. Om een juiste luchtvochtigheid te verkrijgen moet de ventilatie optimaal zijn. Door een goede afvoer van
de stalgeur via de nok van het dak en door de instroom van frisse lucht door verstelbare open ramen, kan men een optimaal klimaat scheppen in een stal. Heeft men gekozen voor dichte ramen, dan kan men boven het raam een smalle reep hout plaatsen dat op verschillende standen open en dicht kan. De wat oudere varkensschuren hebben nog dat systeem. Centraal in de schuur zie je dan vaak een ventilator die de benodigde lucht aantrekt uit deze smalle opening. Een eenvoudig systeem maar het voldoet prima in een geitenschuur. Let op! Ventilatie is wat anders dan tocht. Tocht is funest voor geiten en dieren in het algemeen.
Hennie Tuenter