Voor geitenhouders die meedoen aan het gezondheidscertificaat van de gezondheidsdienst merken dat er één keer in de twee jaar ook getest wordt op Brucellose. Brucellose is ook een zoönose vandaar dat we in deze reeks artikelen over zoönosen aandacht besteden aan deze ziekte.
Brucellose is ook wel bekend onder de naam abortus bang maar is het meest bekend geworden onder de naam Malta koorts. In 1887 werd deze bacterie voor het eerst geïsoleerd door de Britse militair chirurg Sir David Bruce op Malta. Militairen die op Malta gelegerd waren, dronken melk van plaatselijke geiten. Onder deze geiten heerste een Brucella melitensis infectie en deze bacterie werd door de melk uitgescheiden. De militairen werden ziek met een voor een brucella infectie herkenbaar steeds wisselend koortsbeeld. De boosdoener is de bacterie Brucella. Ook hier bestaan weer verschillende varianten van:
- Brucella abortus: veroorzaker van brucellose bij runderen (abortus bang)
- Brucella melitensis en brucella ovis veroorzaken brucellose bij geiten en schapen
- Brucella suis veroorzaakt brucellose bij varkens
- Brucella canis veroorzaakt brucellose bij honden.
Ook hier spreekt het vanzelf van we de Brucella melitensis eruit pakken omdat deze bij de geit voorkomt. Nederland is sinds 1999 officieel vrij van Brucellose. De ziekte komt echter nog veel voor in landen als Latijns-Amerika, Argentinië en de Verenigde Staten. Bij import van geiten uit deze landen moet daar dus wel terdege op gelet worden. (In Nederland wordt steekproefsgewijs onderzoek gedaan om de vrij status die ons land heeft te waarborgen. Als je een certificaat CAE en Cl hebt voor je geiten wordt er 1x in de twee jaar gecontroleerd op Brucellose.)
Ziekteverschijnselen mens
De ziekte heeft meestal een sluipend begin, gekenmerkt door geringe koorts met een typisch golvend temperatuursverloop (afwisselend hoge en lage temperaturen). Verder behoren (hevige) hoofdpijn, diarree, koude rillingen, algehele zwakte, slapeloosheid en zweten totde mogelijke symptomen. Zwangere vrouwen kunnen een miskraam krijgen.
Ziekteverschijnselen geit:
Zodra de geit de infectie heeft opgelopen komt de bacterie in de maag en darmen terecht en wordt daarna opgenomen in de bloedbaan. Ook een bok kan de bacterie overbrengen en deze vindt via de schede van de geit de weg naar lymfebanen en beland zo in de bloedbaan. Als het eenmaal zover is dat de bacterie zich in de bloedbaan genesteld heeft beginnen ook de ziekteverschijnselen. De tijd tussen opname van de bacterie en het ziek worden duurt ongeveer 10 dagen. De bacterie nestelt zich in het uier en in de baarmoeder. In het uier veroorzaakt zij een uierontsteking die een lange weg van genezing kent en in de baarmoeder veroorzaakt ze een abortus. Bij de abortus worden wel miljoenen bacteriën uitgescheiden die een enorme infectiebron vormen voor andere geiten. Deze besmettingsbron is veel erger dan de opname van de bacterie door voer, urine mest of melk. De abortus treed op in het laatste stadium van de dracht. Sommige geiten aborteren eenmaal, anderen vaker. Een geit die eenmaal besmet is zal vaak nog jarenlang besmet blijven. Bloedonderzoek kan aantonen dat zij de ziekte heeft doorgemaakt doordat zij antistoffen aangemaakt heeft.
Een gezonde bok kan door het dekken van een besmette geit besmet raken.
Hoe kun je het krijgen
Mensen kunnen de bacterie binnen krijgen via voeding, door inademen of via de huid als er wondjes zijn. Dit kan door het drinken van ongepasteuriseerde melk (producten) van geïnfecteerde geiten/koeien/ schapen. Door contact te hebben met geïnfecteerde dieren, geaborteerde foetussen, placenta’s en vruchtwater van dieren. Daarom is het een aandoening die vooral voorkomt bij slagers, veehouders, dierenartsen en veeverloskundigen. Overdracht tussen mensen onderling is niet mogelijk. Zij kunnen elkaar niet besmetten.
Hennie Tuenter
